Wat een zomer hebben we gehad, hoge temperaturen, lange periodes, droogte. Het is in totaal een vreemd jaar wat betreft het weer. Natuurlijk is er altijd wel wat maar eerst 4 maanden winter, een nat koud voorjaar (tot in juni!) en daarna die hitte… het was te zien in de tuin. Wij vergaten de kou snel in de warme zomerzon maar planten laten het zien en zijn soms nu nog veel te laat. Al met al maakt dat het wel afwisselend en naast het extra werk valt er toch heel veel te genieten. Dat deden ook zo'n 600 mensen het afgelopen weekend in de Naturentuin als onderdeel van het groene fietsrondje. De nieuwe ingang aan de achterzijde is meteen goed ingewijd. Bij de imkers en de het Boekenschop werd goed gesnuffeld en bij de koffie en welkomstkraam gezellig wetenswaardigheden uitgewisseld. O.a. de appeltjes oogsten veel opmerkingen!
Seizoenswerk in eigen tuin
September en oktober zijn vaak nog heel mooi met warme dagen. Het fruit rijpt en zo ook de zaadjes. Tussen de herfstbloeiers vallen nu veel planten weg, de natuur maakt zich op voor de winter. In de tuin is er veel te doen als laatste zomeractiviteiten en voorbereiding op de kou die komen gaat.
September
September oogstmaand: appels, peren, perziken, druiven, frambozen, bramen … het kan niet op! Zorg dat er geen rot fruit onder bomen blijft liggen ivm ratten. Controleer regelmatig het fruit dat geplukt is op rotte plekken.
Pompoenen kun je lang bewaren wanneer de steel een beetje verkurkt en bruin is, snijdt hem voorzichtig af zonder beschadiging. Als deze nog groen is, kun je de pompoen net als een courgette vaak met schil en al eten.
Zaai op lege groentebedjes de groenbemesters als winterrogge en phacelia, je hebt dan ook groen in de winter.
Veldsla en winterpostelein worden nu gezaaid als wintergroente. Winterpostelein kan zowel rauw als gekookt of als stamppot gegeten worden, heerlijk.
Zet de composthoop nog voor de laatste keer om.
Oktober
Knip nog van allerlei laatste bloemetjes een klein boeketje voor binnen als afscheid van de zomer.
Zet andijvie of sla in potten of kistjes die je, als er opeens nachtvorst komt, dichtbij huis of andere warme plek kunt zetten.
Wanneer er nachtvorst voorspeld is leg dan gaas over de groente bedden of bijvoorbeeld de chrysanten. Het kan net genoeg beschermen tegen een enkele nacht vorst, men zegt: “gaas scheelt een jas”. Het breekt de wind en zorgt daardoor voor een temperatuurverschil.
Keer bloempotten om. En zet planten die de winter moeten overbruggen bij elkaar in een warmere hoek. Bij vorst is dit snel afgedekt met noppenfolie of een laag blad.
Maak een blad-composthoop, de simpelste manier om prachtige zaadvrije compost te maken. Zet gaas in een cirkel van ca 1 meter doorsnede, gooi deze vol met een berg erop met gemengd blad. Liefst zo min mogelijk eik en beuk maar verder van alles wat. Nu een jaar laten staan en daarna heb je een laag van ca 40 cm prachtige geurige bosgrond, mooi om in het voorjaar in te zaaien.
Om de tuin wat vrolijk te houden worden afgestorven en uitgebloeide planten weggehaald. Maar laat na de nachtvorst ook veel stengels staan want daarin verschuilen veel insecten en kleine organismen zich, zo komen zij de winter door.
November
Zorg dat de aarde op lege groentebedden of tussen planten bedekt de winter in gaat, leg er plantenafval of herfstblad op. Dit voorkomt uitspoelen door hard winterweer en zorgt voor een beter bodemleven ook in de winter.
Eikenblad is als bodembedekking ideaal omdat dit geen natte koek wordt van aan elkaar gekleefde bladeren maar een laag met veel lucht ertussen.
Vogelhuisjes kunnen het best al schoongemaakt worden, mooi op tijd voor het voorjaar maar op deze manier kan het ook als winterverblijf voor vogeltjes gebruikt worden.
Tijd om bollen te planten, kijk voor een mooi assortiment ecobollen bij de webtips.
Naturentuin-nieuwtjes
Deze zomer was niet eenvoudig maar als je ziet hoe de tuin er door heen gekomen is ben ik heel tevreden. We hebben niet gesproeid om planten sterk te maken of te testen, dat is goed bevallen. Zaai- en plantgoed kregen wel af en toe een gieter water, we waren tot 2 keer toe net op tijd met de koningslinde achter het groene hutje. Volgend jaar ga ik wel wat meer gieten in de moestuin want bijv de sla was ineens allemaal doorgeschoten. Er zijn ook zo’n 7 konijnen geweest, waarschijnlijk door allerlei kleine gaatjes binnengekomen. Maar de één na de ander lag opeens dood, er schijnt een ziekte te heersen, de laatste hebben we nu ook al 2 weken niet gezien. Voor de tuin een geluk, want zowel kruiden als bloementuin hebben er erg onder geleden. De mooie abelen gingen met die droogte opeens scheuren en dreigden om te vallen, binnen een paar weken zijn er 3 bomen teruggezaagd zodat ze opnieuw uit gaan schieten, een heel project. We hadden een aantal minder bekende beestjes in de tuin, de rups van het Groot Avondrood is meegebracht van het zandpad achter en heeft een tijd lang op de springbalsemien gezeten. De koninginnepage heeft op verschillende plekken eitjes gelegd dus waren er rupsen! Een leerkracht van basisschool ’t Schrijverke is ze komen halen voor in de klas. Twee weken terug ontdekte we de Veranderlijke krabspin, een grote gele spin. Verder waren er distelvlinders, kleine vuurvlinder, blauwtjes, en allerlei soorten prachtige libellen. Hierboven een mooie foto door Bart Kobes van de bijen in de Warré-kasten van onze imker Gert-Jan Heheman. De bijen maken zelf de raten. Er waren veel zwermen deze zomer en één er van zit nu in de tweede kast in de bijenstal.
Uit het gastenboek
Vanaf dit jaar worden bezoekers uitgenodigd iets in het gastenboek te schrijven, op deze plek wat citaten:
· 't Was een heerlijke dag in een prachtige, kleurige tuin met vogels en kwakende kikker. Nog nooit muntthee gedronken, hij was erg lekker. An Kuijlaars (na de schilderdag)
· Puur geluk: stilstaan in het moment en verbinding met de natuur. Francis (vrijwilligster)
Naturenopdracht
Omdat “naturen” een werkwoord is komt hier een doe-tip voor thuis:
· Haal de herfst in huis. Maak een herfstkrans (zie het filmpje) of herfststukje van mooie takjes, zaaddozen, gekleurd blad. Of maak (net zoals vroeger!) een herfsttafeltje met alle speciale vondsten bij elkaar.
Groene webtips
Hoeve Vertrouwen heeft mooi ecobollen, verschillende soorten tulpen, narcissen en allerlei andere bijzondere bollen. In het voorjaar volgen de stinzenplanten en sneeuwklokjes. Erg mooi.
Nacht van de nacht op zaterdag 26 oktober is een jaarlijks landelijk evenement om het donker onder de aandacht te brengen. Er worden allerlei nachtelijke activiteiten georganiseerd ... echt een andere beleving.